Onderzoek EFSA: Listeria toegenomen bij ouderen en zwangeren

Geplaatst op: 28 February 2018

Listeria moet je niet onderschatten, zegt Wieke van der Vossen, expert voedselveiligheid. “Het komt weliswaar weinig voor, maar je kunt er heel ziek van worden. Dat geldt vooral voor kwetsbare groepen zoals ouderen, zwangeren of mensen met een verminderde weerstand. Aan Listeria overlijden jaarlijks mensen in Nederland. De meeste zijn ouder dan 75 jaar of hebben een verminderde weerstand omdat ze bijvoorbeeld lijden aan hart- en vaatziekten, kanker of diabetes."

Het onderzoek gaat over besmettingen met de Listeria-bacterie in de Europese Unie.

 

Besmetting met Listeria voorkomen

De meeste mensen raken besmet door kant-en-klaar gekoeld eten zoals zachte (rauwmelkse) kaas, vleeswaren, gerookte zalm of voorverpakte salades. Dit blijkt uit het onderzoek van EFSA. Waar kun je extra op letten als je bijvoorbeeld werkt met kwetsbare groepen of voor ze kookt?

   
• Zet de koelkast op 4 °C. De Listeria-bacterie groeit dan namelijk 3 keer minder hard dan bij 7 °C. Zo stel je de temperatuur goed in.
   
• Zet voedingsmiddelen die gebruikt zijn bijvoorbeeld tijdens het ontbijt of de lunch, direct terug in de koelkast. Zeker als het gaat om bederfelijke producten zoals vis en vlees(waren).
   
• Sommige vleeswaren voor op brood zijn erg lang houdbaar. Na openen van de verpakking kun je deze vleeswaren het beste binnen 4 dagen opeten. In ieder geval voordat de houdbaarheidsdatum verstreken is.
   
• Zorg dat de koelkast goed ingedeeld is. Zet alles wat het eerst op moet, vooraan en controleer regelmatig of er producten in staan die niet meer houdbaar zijn.
   
• Dek je eten goed af als je het terugzet. Doe een pakje ham dat geopend is bijvoorbeeld in een goed afsluitbaar bakje of in het speciale vleeswarenbakje in de koelkast.
   
• Verhit gerechten door en door. Listeria overleeft hoge temperaturen boven de 70 °C niet. Koken, bakken en braden doodt dus de bacterie.
   
• Mijd sommige voedingsmiddelen. 

Risicogroepen

Zwangeren, pasgeboren baby’s en jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt afweersysteem lopen meer risico bij een besmetting met Listeria. En het kan leiden tot ernstige gevolgen. Bij mensen met een sterk verminderde weerstand kan Listeria ernstige ziekten veroorzaken zoals bloedvergiftiging, hersenvliesontsteking, ontsteking van de binnenwand van het hart, maagdarminfecties en infecties van huid en ogen. Bij zwangeren kan een infectie leiden tot een miskraam of vroeggeboorte.

Wat als je (mogelijk) iets hebt gegeten met Listeria erin?

Jaarlijks zijn er ongeveer 70 tot 100 gevallen van Listeria besmetting bekend, dus de kans erop is klein. Je hoeft je dus niet meteen zorgen te maken. Wel is het goed om op bepaalde symptomen letten, zeker als het gaat om iemand die valt onder een kwetsbare groep. Symptomen kunnen zich uiten binnen enkele dagen tot enkele maanden. Meestal gaat het om 2 tot 4 weken. Soms zijn de klachten mild zoals milde griepverschijnselen. Maar het kan ook hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, maagkrampen, misselijkheid veroorzaken. Vooral voor ouderen, jonge kinderen, zwangeren en zieken is het belangrijk om op tijd naar de dokter te gaan. Doe dat zeker als:   

   
• er naast diarree ook hoge koorts optreedt, of bloed en slijm in de ontlasting is
   
• bij veel overgeven of als uitdroging dreigt. Uitdrogingsverschijnselen zijn: weinig plassen, veel dorst hebt en suf voelen.